کاهش گازهای فلر

فلر یا مشعل‌سوزی در بسیاری از پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها نقش حیاتی در فرآیند و ایمنی ایفا می‌کند. در مطالعه‌ای که سال ۲۰۱۲ از طریق تصاویر ماهواره‌ای و به روش VIIRS انجام گرفت، ۷۴۶۷ فلر در سراسر جهان شناسایی شد. ایران بعد از آمریکا، روسیه، کانادا، نیجریه و چین، ششمین کشور از نظر تعداد فلر است. لیکن از منظر مقدار گاز فلر شده، روسیه رتبه‌ی اول را دارد، و پس از آن عراق و ایران بیشترین گاز را در فلر می‌سوزانند.

بر اساس آماری که بانک جهانی منتشر کرده است، مقدار گاز فلر شده در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۴۰ میلیارد متر مکعب بوده است. سهم روسیه، عراق، ایران و آمریکا به ترتیب ۱۹/۹، ۱۷/۸، ۱۷/۷ و ۹/۵ میلیارد متر مکعب بوده است.

نکته‌ی حائز اهمیت این است که حجم فلرینگ در ایران در طی ۴ سال حدود ۶۰ درصد افزایش داشته که بیشترین رشد مشعل‌سوزی محسوب می‌شود.این در حالی است که به‌جز عراق در مابقی کشورها حجم فلرینگ نسبتا ثابت بوده یا کاهش یافته است. عراق نیز در صدد ساخت سه پالایشگاه گاز برای گازهای همراه نفت است که در مناطق نفتی جنوب فلر می‌شوند، تا از این طریق بخشی از کمبود گاز مورد نیاز برای تولید برق را جبران کند.

در حال حاضر عراق تنها یک پالایشگاه گاز در بصره دارد که با مشارکت شرکت‌های شل و میتسوبیشی احداث شده است.

پروژه‌های کاهش فلرینگ تأسیسات سرچاهی عمدتا شامل جمع‌آوری، افزایش فشار و ارسال به پالایشگاه گاز برای تصفیه و جداسازی میعانات است. در بیشتر پالایشگاه‌های نفت و واحدهای پتروشیمی نیز راه حل کاهش عموما با افزایش فشار و انتهای مسیر فلر (قبل از Knock out Drum) آغاز می‌شود. لیکن در برخی پالایشگاه‌های نفت و پتروشیمی‌ها، و خصوصا بیشتر پالایشگاه‌های گاز می‌توان راهکارهای موثر کاهش مبتنی بر اصلاحات جزئی در فرآیند ارائه کرد. این دسته راهکارها با انجام مطالعه‌ی مفهومی فرآیند موجود امکان پذیر می‌شود.

اولین گام برای انجام این پروژه‌ها، اندازه گیری حجم و ترکیب گازهای فلر در سناریوهای متنوع کارکرد پالایشگاه است. این اندازه‌گیری اطلاعات اولیه‌ی لازم برای انجام مطالعات مفهومی و برآورد اقتصاد طرح در سناریوهای مختلف را فراهم می‌کند.

شرکت پیشگامان طراحی مفهومی با تکیه بر روش‌های مفهومی این توانایی را دارد که با اندازه‌گیری جریان فلر و مطالعه‌ی دقیق فرآیند موجود و شرایط فعلی آن، راهکارهای عملی برای کاهش گازهای فلر ارائه کند. ویژگی مهم گزارش مفهومی پایانی آن است که به کلیه سوالات و ابهامات مرتبط با اثرات اقدامات پیشنهادی بر فرآیند اصلی در شرایط عملیاتی مختلف پاسخ می‌دهد.

واحد FGR شرکت پالایش گاز شهید هاشمی‌نژاد که با تکیه بر اندازه‌گیری‌های برنامه‌ریزی‌شده و رعایت اصول طراحی مفهومی طراحی و اجرا شده است، با کاهش ۸۵درصد از گازهای ارسالی به مشعل توانسته است از سال ۱۳۹۶ تاکنون سالانه ۱۲۵میلیون متر مکعب گاز طبیعی را بازیابی کرده و به چرخه‌ی فرآیند بازگرداند. قیمت جهانی این حجم از گاز (با در نظر گرفتن مشخصات آن) بیش از ۱۰میلیون دلار برآورد می‌شود.

طرح‌های کاهش گاز فلر علاوه بر اقتصاد سرشاری که عموما با خود به همراه دارند، می‌توانند در آینده‌ی نزدیک نقش زیادی در محقق شدن سهم کشورهای درحال توسعه در کاهش گازهای گلخانه‌ای (که در معاهده‌ی پاریس بدان متعهد شده‌اند) ایفا کند. برآورد می‌شود که ایران می‌تواند ۳۴٪ از سهم خود را از طریق طرح‌های کاهش گاز فلر ایفا کند. این رقم برای یمن ۲۴۰٪، الجزایر ۱۹۷٪ و عراق ۱۳۶٪ است.